در عصر حاضر كه ارتباطات مبتني بر اطلاعات مرزهاي جغرافيايي را درنورديده و تحولاتي شگرف را در عرصه جهاني رقم زده است, رسانه در مقام ابزاري مفيد مي تواند به انسان قرن بيست و يك كمك كند تا با استفاده از آخرين دستاوردهاي علمي به زندگي دلخواه, آرماني و پربار دست يابد; ضمن آن كه اگر ابزار مزبور به اشتباه و يا همراه با سوء نيت به كار گرفته شود مي تواند چون نيرويي ويران كننده و مصيبت بار عمل كند. براي اين كه بتوان در برابر رسانه هاي متكثر موجود مخاطبي داشت كه بتواند در كنار بهره مندي آگاهانه و فعالانه از پيام هاي رسانه اي, زندگي خود را در برابر چالش ها و پيامدهاي مخرب آن محافظت نمايد; بايد مهارتي نوين آموخته شود كه از آن با نام سواد رسانه اي ياد مي شود.
سواد رسانه اي علاوه بر توانايي ملحوظ در سواد سنتي كه همان مهارت خواندن و نوشتن است, توانايي تحليل و ارزشيابي پيام و قدرت انتقال اطلاعات موجود در پيام به ديگران را در قالب هاي مختلف و با ابزارهاي گوناگون در انسان پديد مي آورد. هم چنين با توان مند كردن فرد جهت درك شيوه كار و نحوه معني سازي رسانه يعني ماهيت پيام و اهداف توليد آن و نيز تاثير رسانه بر مخاطب و تكنيك هايي گوناگون كه براي اين امر به كار گرفته مي شود, او را از مصرف زدگي صرف خارج كرده و از سبك زندگي او در برابر اثرات مخرب رسانه صيانت مي نمايد. لذا مسئله اساسي پژوهش این است که چه رابطه اي بین سواد رسانه ای با سبک زندگی وجود دارد؟ برای يافتن پاسخ این مسئله در حوزه سواد رسانه اي از ديدگاه هاي پاتر, تامن و هابز, و پيرامون سبك زندگي از ديدگاه هاي وبر و وبلن استفاده شده است.
اين تحقيق به لحاظ نوع اكتشافي, به لحاظ راهبرد كمي, و به لحاظ روش پيمايشي است. جامعه آماری پژوهش شامل نوجوانان 15 تا 18 ساله دبيرستاني منطقه شش تهران, و حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان برابر با 379 نفر است که با روش نمونه گیری خوشه اي انتخاب شدند. ابزار جمع آوري اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته از نوع بسته پاسخ بر اساس مقياس پنج درجه اي ليكرت بوده, داده های تحقیق با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس مورد تحلیل قرار گرفت.
يافته هاي پژوهش حاكي است که بين سواد رسانه اي و ابعاد آن شامل آگاهي از اهداف پنهان پيام هاي رسانه اي, درك محتواي پيام هاي رسانه اي, گزينش آگاهانه پيام هاي رسانه اي, نگاه انتقادي به پيام هاي رسانه اي و در نهايت تجزيه و تحليل پيام هاي رسانه اي با سبك زندگي و ابعاد آن شامل رفتار با والدين, ارتباط با جنس مخالف, تفريحات, رفتار در مدرسه و نوع لباس پوشيدن رابطه اي مثبت و معني دار وجود دارد.
واژگان کلیدی: سواد رسانه اي, سبك زندگي, نوجوان